Theo BS Ngô Đức Hùng, Trung tâm Cấp cứu A9 Bệnh viện Bạch Mai, mỗi người nên tự trang bị cho bản thân kiến thức sơ cứu, khi không may gặp các tình huống trong cuộc sống để có thể hỗ trợ người gặp nạn đúng cách.

“Việc trang bị kiến thức sơ cứu rất quan trọng, bởi không có kỹ năng thì việc cứu người có thể trở thành hại người”, BS Hùng nói.

Có rất nhiều tình huống cần sơ cứu trong cộng đồng, trong đó có một số tình huống thường gặp, được BS Hùng hướng dẫn cụ thể như sau:

Sơ cứu bệnh nhân tai nạn giao thông

Theo BS Hùng, với bệnh nhân tai nạn giao thông, đề phòng họ bị gãy đốt sống cổ, khi sơ cứu, nên giữ cho họ nằm yên và cố định cổ bằng vật cứng như nẹp, mảnh gỗ, thậm chí bằng 2 viên gạch 2 bên, trước khi nhân viên y tế đến.

Vì nếu trong tình huống bệnh nhân bị ảnh hưởng đốt sống, cột sống mà di chuyển người bệnh khi chưa nẹp, cố định, bệnh nhân có nguy cơ bị liệt hoàn toàn do sơ cứu sai cách.

“Vì thế, nếu không tự nhận biết được nạn nhân có bị gãy đốt sống cổ hay không, tốt nhất khi sơ cứu các bệnh nhân này, cần để họ nằm yên, cố định cổ như hướng dẫn rồi chờ nhân viên y tế đến” BS Hùng khuyến cáo.

Sơ cứu ngừng tuần hoàn, ngừng tim

Các trường hợp đột ngột ngừng tim rất có nguy cơ xảy ra. Như trường hợp người đàn ông ngoại quốc ngừng tim ở quán ăn Đà Nẵng; rồi trường hợp ngừng tim khi đang đá bóng; các trường hợp ngừng tim khi điện giật…

Đứng trước một bệnh nhân ngừng thở, ngừng tim do đuối nước (hay cả hóc dị vật, tai nạn), sơ cứu là thời gian vàng quyết định đến sự sống của bệnh nhân sau đó. 

Hồi sinh tim phổi cơ bản là bước đầu tiên trong cấp cứu ngừng tuần hoàn cho bệnh nhân, cần được thực hiện ngay, không có thời gian chờ đợi.

Vì khi xảy ra ngừng tim, nếu không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong rất cao. Thời gian chịu đựng thiếu oxy của não tối đa chỉ khoảng từ 4-5 phút, nếu quá thời gian này sẽ dẫn tới tổn thương não không hồi phục, gây tử vong hoặc di chứng thần kinh.

Việc hồi sinh tim phổi giúp  duy trì tuần hoàn và oxy cho não và các cơ quan khác, giúp bệnh nhân có cơ hội hồi phục, không để lại di chứng tổn thương não do thiếu oxy khi được đưa đến viện.

Khi gặp một trường hợp đột ngột ngừng tuần hoàn, ngừng tim, cần thực hiện theo các bước sau:

Đánh giá hiện trường – Đánh giá ban đầu – Gọi trợ giúp – Thực hiện sơ cứu và vận chuyển.

Theo BS Hùng, việc đầu tiên là đảm bảo hiện trường là an toàn cho bạn để tiến hành cấp cứu cho nạn nhân (cần quan sát nhanh tìm các yếu tố có thể nguy hiểm như: cháy nổ, nguồn điện, khí độc…). Tiếp đến, hãy tri hô để mọi người gọi cấp cứu nhanh nhất và có người hỗ trợ mình cấp cứu bệnh nhân.

Sau đó cần đánh giá sự thức tỉnh của nạn nhân: kích thích và hỏi to xem liệu nạn nhân có ổn không. Nhìn vào lồng ngực và toàn thân để xem nạn nhân có cử động hoặc thở bình thường không? “Đây là những bước đầu tiên sau khi tiếp cận cấp cứu cho người không may gặp nạn”, bác sĩ Hùng nói.

– Trong trường hợp nạn nhân vẫn còn ý thức, tỉnh táo: Người thực hiện sơ cứu cần đưa về tư thế khiến người bị nạn cảm thấy dễ chịu nhất để hồi phục.

– Đối với nạn nhân bất tỉnh nhưng vẫn còn nhịp thở và mạch, cần đưa bệnh nhânn về tư thế nằm nghiêng an toàn nếu như không có chấn thương về cột sống, nhằm bảo vệ nhịp thở.

– Đối với nạn nhân đã bất tỉnh, ngừng thở, mạch mất: Cần ngay lập tức thực hiện quy trình hồi sinh tim phổi cơ bản.

Để cấp cứu ngừng tuần hoàn, trước tiên cần đặt nạn nhân trên mặt phẳng cứng, để nạn nhân nằm ngửa để ép tim.

Khi ép tim cần lưu ý về vị trí, tốc độ cũng như cường độ ép.

Tần số sẽ là 100-120 lần/phút, lực ép mạnh để lồng ngực lún xuống 5cm. Vị trí ép đúng là nửa dưới xương ức hoặc giữa hai núm vú. Tư thế người ép là chân quỳ, trục cánh tay vuông góc với thân mình người bệnh.

Cứ 30 lần ép tim thì thực hiện 2 lần thổi ngạt. 

Hãy duy trì việc ép tim liên tục, cho đến khi bệnh nhân có dấu hiệu thở lại hoặc nhân viên y tế tới trợ giúp.

“Người sơ cứu cần chú ý kiểm soát đường thở của người bệnh. Cụ thể là cần tìm hiểu xem người bệnh có bị mắc dị vật, răng giả hay đờm dãi… hay không. Nếu có, cần làm thông thoáng đường thở cho người bệnh”, BS Hùng nói.