Gia tăng các bệnh lý tim mạch trong cộng đồng

Bệnh tim mạch là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Tại Việt Nam, theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm bệnh tim mạch cướp đi sinh mạng của khoảng 200.000 người (chiếm tới 33% các ca tử vong), xu hướng tử vong do bệnh này đang ngày càng tăng.

Bệnh tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa, xuất hiện ở những người trong độ tuổi lao động. Các yếu tố nguy cơ gây nên bệnh tim mạch là tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, uống rượu bia… 

Chia sẻ tại Hội nghị tim mạch thường niên Bệnh viện FV 2024, GS.TS.BS. Huỳnh Văn Minh – Chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam – cho biết, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam nằm trong vùng tăng huyết áp cao với tỷ lệ 30-33%. Đồng thời, tỷ lệ dân số béo phì, có chỉ số cholesterol (mỡ máu) cao cũng ở mức tương tự và còn cao hơn ở phụ nữ. Trong khi đó, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ tử vong do bệnh lý tim mạch lên gấp 3 lần so với người không mắc bệnh.

Cũng theo GS.TS.BS. Huỳnh Văn Minh, bên cạnh việc thuộc vùng tăng huyết áp cao, Việt Nam cũng đang ghi nhận tình trạng nhồi máu cơ tim và đột quỵ, hai biến chứng nổi bật của tăng huyết áp, diễn ra ở người trẻ, có những ca nhồi máu cơ tim chỉ 35 tuổi. Trong đó, tình trạng đột quỵ có xu hướng cao hơn nhồi máu cơ tim, khác với các nước châu Âu có xu hướng ngược lại. Thực trạng này một phần đến từ lối sống của bệnh nhân: ăn uống không lành mạnh, sử dụng rượu bia, căng thẳng…

Dưới góc nhìn từ bác sĩ nội tiết, PGS.TS.BS Nguyễn Thị Bích Đào – Phó chủ tịch Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam cho biết, theo thống kê từ bệnh nhân đái tháo đường điều trị bằng bảo hiểm y tế, tim mạch là một trong những biến chứng hàng đầu (chiếm tới 34%) của nhóm bệnh nhân này. Phần lớn bệnh nhân đái tháo đường túyp 2 ở Việt Nam có nguy cơ mắc tim mạch cao và rất cao. Bệnh tim mạch hiện là biến chứng thường gặp và tạo gánh nặng về bệnh tật, tử vong cũng như chi phí cho bệnh nhân đái tháo đường túyp 2. Chính vì vậy, việc phòng ngừa sớm biến chứng tim mạch ở các bệnh nhân này là rất quan trọng.

Tiềm năng ứng dụng các phương pháp chẩn đoán, điều trị mới tại Việt Nam

Quy tụ diễn giả là các giáo sư, bác sĩ tim mạch trong nước và quốc tế, hội nghị tim mạch thường niên của Bệnh viện FV năm nay có chủ đề “Điều trị tim mạch: hiện tại và tương lai” đã giới thiệu những kiến thức, phương pháp mới trong chẩn đoán, điều trị bệnh tim mạch.

Liên quan đến bệnh động mạch ngoại biên (là tình trạng xơ vữa động mạch ở các chi, thường là chi dưới) gây thiếu máu cục bộ, có thể dẫn đến hoại tử, PGS. TS. BS. Edward T C Choke – Bác sĩ điều trị cấp cao, Bệnh viện Đa khoa Sengkang Singapore đã giới thiệu công nghệ loại bỏ mảng xơ vữa trong động mạch ngoại biên bằng laser với hệ thống Auryon. Hệ thống Auryon được chỉ định sử dụng trong phẫu thuật loại bỏ xơ vữa động mạch mà không cần dùng ống thông, xử lý hẹp và tắc vùng dưới bẹn, bao gồm cả tái hẹp trong stent, có thể loại bỏ các mảng vôi hóa. Kết quả lâm sàng rất khả quan, phù hợp với bệnh nhân bị bệnh mạch máu ngoại biên nặng.

Đây là kỹ thuật điều trị mới hiện chưa được triển khai tại Việt Nam, khác với các phương pháp điều trị thông thường áp dụng nhiều năm qua là dùng thuốc, đặt stent hoặc cắt nạo mảng xơ vữa. Kỹ thuật này được TS. BS Hồ Minh Tuấn – Trưởng khoa Tim mạch Bệnh viện FV đánh giá là quan trọng và có thể sớm được triển khai tại Việt Nam.

GS.BS. Asri Bin Said – Trưởng khoa Y và Khoa học sức khỏe, Đại học Malaysia Sarawak đã có bài trình bày về kỹ thuật thay van động mạch chủ qua da (TAVI). Hẹp van động mạch chủ là tình trạng van tim không thể mở ra hoàn toàn, gây cản trở lưu lượng máu từ tim đi nuôi cơ thể. Bệnh có nguy cơ tử vong cao và ngày càng phổ biến khi tuổi thọ của dân số gia tăng, chiếm tới 30% người trên 70 tuổi. Phương pháp truyền thống là mổ hở, tuy nhiên với bệnh nhân cao tuổi, việc mổ hở có nguy cơ thất bại cao.

Kỹ thuật TAVI đã giúp thay van tim bằng phương pháp nội soi, mở ra cơ hội cứu sống nhiều bệnh nhân hẹp van hơn, đặc biệt với bệnh nhân cao tuổi. “TAVI phù hợp đối với các trường hợp có độ tuổi 65-75. Tuổi thọ của van TAVI có độ bền tốt ở mức 10 năm và tốt ngang nếu không muốn nói là tốt hơn van sinh học phẫu thuật”, GS.BS. Asri Bin Said nhấn mạnh.

Kỹ thuật TAVI hiện được triển khai ở một số cơ sở điều trị tim mạch lớn tại Việt Nam, trong đó có Bệnh viện FV. Bệnh nhân cao tuổi nhất thực hiện thủ thuật này tại FV là 83 tuổi.

Trong điều trị tim mạch, hình ảnh học trong lòng mạch cũng đóng một vai trò quan trọng. TS.BS. Hồ Minh Tuấn, Trưởng Khoa Tim mạch Bệnh viện FV đã có những chia sẻ thực tế về việc ứng dụng kỹ thuật IVUS (siêu âm trong lòng mạch) và OCT (hình ảnh quang học trong lòng mạch) tại Bệnh viện FV. Hiện tại, FV là một trong không nhiều cơ sở y tế tại Việt Nam đã ứng dụng kỹ thuật này.

Cũng liên quan đến hình ảnh học trong lĩnh vực tim mạch, BS Nguyễn Văn Tế Trưởng Khoa Y Học Hạt Nhân, Bệnh viện FV trình bày việc ứng dụng hình ảnh hạt nhân trong việc điều trị bệnh cơ tim. Theo đó, việc dùng xạ hình cho phép bác sĩ đánh giá không xâm lấn về sinh lý, chức năng tim và cung cấp thêm các thông tin tham khảo bổ sung cho những kỹ thuật giải phẫu.

Chia sẻ với Dân trí, TS.BS. Hồ Minh Tuấn cho biết, những báo cáo tại hội nghị năm nay đem đến cái nhìn khái quát về việc áp dụng các phương pháp điều trị mới của bệnh tim mạch. Trong đó, có những phương pháp, dụng cụ đã được áp dụng, cải thiện sự sống còn, gia tăng chất lượng sống của người bệnh. Một số phương pháp được đề cập trong hội nghị lần này sẽ được áp dụng trong chỉ vài tháng tới.

PGS.TS.BS. Phạm Nguyễn Vinh – Phó chủ tịch Hội Tim mạch Việt Nam đánh giá, những phương pháp chẩn đoán và kỹ thuật điều trị mới trình bày ở hội nghị hoàn toàn có thể áp dụng tại Việt Nam. Bởi lẽ, các bác sĩ Việt Nam có khả năng tiếp thu kiến thức và kỹ thuật rất nhanh khi được gửi đi học ở các nền y tế phát triển như Mỹ, Pháp, Singapore…