Hiếm gặp: Sỏi hình quả trứng ở thận thay vì bàng quang

Gần 40 năm khám chữa bệnh trong lĩnh vực thận, tiết niệu, Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII Phạm Huy Huyên – Phó giám đốc Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, phụ trách Ngoại thận, tiết niệu cho biết: “Hiếm thấy trường hợp sỏi bể thận lồi ngoài xoang tròn xoe như quả trứng vịt ở bệnh nhân trẻ tuổi”.

Theo các tài liệu y khoa, sỏi kích thước lớn có hình dạng tròn hoặc oval thường được phát hiện trong bàng quang do ít bị chèn ép và ma sát. Trong khi, sỏi thận chủ yếu có hình dạng không đều, gồ ghề vì bị giới hạn bởi không gian hẹp của bể thận.

Thế nhưng, trường hợp của em P.K.S (22 tuổi, Hà Nội) đã khiến các chuyên gia tiết niệu tại Thu Cúc TCI ngỡ ngàng. Viên sỏi được chẩn đoán kích thước 3,0 x 4,1cm chiếm gần hết không gian bể thận trái lồi ngoài xoang, gây biến chứng giãn đài bể thận.

Thận dị dạng và khối sỏi lớn không triệu chứng ở tuổi 22

Cũng theo bác sĩ Huyên, trường hợp của bệnh nhân S. không chỉ đặc biệt về hình dạng mà còn về cấu trúc và độ tuổi mắc bệnh, khiến quá trình chẩn đoán và điều trị phức tạp hơn.

Thực tế tại các bệnh viện cho thấy sỏi thận thường gặp ở độ tuổi trung niên trở lên, đặc biệt là những ca sỏi lớn. “Thế nhưng, S. khi đang ở tuổi 22 đã sở hữu sỏi kích thước lớn đến 4,1 cm ở bể thận ngoài xoang không gây đau đớn hay biểu hiện nào rõ rệt – điều này rất ít gặp”, bác sĩ Huyên khẳng định.

Cũng theo bác sĩ Huyên, bể thận ngoài xoang là một biến thể của giải phẫu bình thường. Bể thận ngoài xoang lớn hơn và dễ giãn hơn so với bể thận trong thận vốn được bao quanh bởi mỡ xoang thận. Dựa trên các nghiên cứu từ Thư viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ thuộc Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, ước tính rằng có thể gặp biến thể này ở khoảng 10% dân số, trong khi phần lớn mọi người có bể thận nằm hoàn toàn bên trong thận.

“Điều này cho thấy rõ hơn bệnh nhân 22 tuổi có sỏi to, tròn nằm ở bể thận ngoài xoang là trường hợp hiếm”, BS.CKII. Phạm Huy Huyên chia sẻ thêm.

Tình trạng bể thận ngoài xoang của S. có lỗ đổ xuống niệu quản cao hơn bình thường và hẹp khúc nối bể thận niệu quản, khiến bể thận trở thành “hố trũng” tích nước tiểu. Hầu hết cặn thận không thể đào thải được ra ngoài dẫn đến hình thành sỏi lớn ở độ tuổi rất trẻ.

Hai lần tán sỏi trong 5 ngày với quy trình kỹ thuật cao

Trước tình trạng sỏi lớn và thận dị dạng phức tạp, ê-kíp bác sĩ đã cân nhắc nhiều phương án điều trị. Phẫu thuật mổ mở lấy sỏi với vết rạch 20-30cm trên da là một trong những lựa chọn. Thế nhưng, cách này có thể gây biến chứng và ảnh hưởng lâu dài, đặc biệt với bệnh nhân trẻ có nguy cơ tái phát sỏi do cấu trúc thận dị dạng. Do đó, tán sỏi qua da đường hầm nhỏ là giải pháp ưu việt hơn với một vết chích nhỏ 5mm trên da, bảo tồn tối đa mô thận.

Phương pháp này sử dụng tia laser công suất cao và áp lực hút chân không tán sỏi thành mảnh nhỏ rồi hút ra ngoài, không cần rạch mổ lớn. Tuy nhiên do kích thước sỏi lớn nên có thể cần tán 2-3 lần. Ê-kíp bác sĩ cũng tính toán, xây dựng phác đồ tối ưu, sử dụng duy nhất một đường hầm vào thận cho các lần tán để loại bỏ toàn bộ khối sỏi, giảm tổn thương cho thận dị dạng.

Bác sĩ Huyên chia sẻ: “Quá trình tán sỏi qua da bằng đường hầm nhỏ là một thách thức không nhỏ, đòi hỏi kỹ thuật cao và tuân thủ nghiêm ngặt thời gian chuẩn. Ngày 26/10 tiến hành lần tán đầu tiên, loại bỏ một nửa khối sỏi sau hơn 1 giờ đồng hồ với khoảng 23-25 lít nước bơm rửa. Sau 4 ngày, ngày 30/10 tiếp tục tán lần hai loại bỏ phần sỏi còn lại. Đến ngày 1/11, bệnh nhân S. đã đi lại bình thường, sức khỏe ổn định, dự kiến rút ống dẫn lưu trong hôm nay và xuất viện vào ngày mai”.

Mở ra hy vọng cho những ca sỏi thận hiếm gặp

Ca bệnh của P.K.S là minh chứng cho sự phát triển của y học hiện đại trong điều trị sỏi thận, đặc biệt với những trường hợp phức tạp như dị dạng bể thận và sỏi lớn ở người trẻ. Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc đã khẳng định vai trò tiên phong của mình trong việc áp dụng những phương pháp điều trị tối tân, mang lại sự an tâm và lựa chọn điều trị hiệu quả cho bệnh nhân.

Với những kỹ thuật tiên tiến như tán sỏi qua da đường hầm nhỏ, bệnh nhân có thêm hy vọng mới, không chỉ là điều trị thành công mà còn bảo toàn nhu mô thận, phục hồi sức khỏe nhanh.