Nhiều “cấp độ” chóng mặt khác nhau

ThS.BS Chử Văn Dũng, Khoa Nội – Hồi sức Thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, chóng mặt là một triệu chứng phổ biến hay gặp, tần suất đến khám có triệu chứng này từ 5-10% trong tổng số lượt khám bệnh. Triệu chứng này có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng độ tuổi trung niên và người cao tuổi (> 40 tuổi) là hay gặp nhất.

Có nhiều hình thái chóng mặt được người bệnh miêu tả khác nhau trong đó được chia thành 4 loại sau:

– Chóng mặt xoay (chóng mặt thực sự): Người bệnh cảm thấy một ảo giác vận động quay cuồng trong khi cơ thể hoàn toàn yên định so với môi trường xung quanh, gây bất an khó chịu. Người bệnh cảm giác như cơ thể chúng ta đang xoay tròn hoặc các vật xung quanh chúng ta xoay tròn.

– Chếnh choáng: Cảm giác đầu choáng váng nhẹ, cơ thể chao đảo khi ngồi yên hoặc đứng yên.

– Muốn té xỉu: Người bệnh cảm thấy váng đầu hay cảm giác như sắp ngất xỉu.

– Mất thăng bằng: Cảm giác đi đứng không vững, loạng choạng, mất cân bằng.

Khi cơn chóng mặt xảy ra, người bệnh có thể gặp tình trạng mất thăng bằng; quay cuồng, nghiêng ngả; choáng váng, đau đầu; buồn nôn, nôn ói; tầm nhìn mờ, hoa mắt; ù tai, nghe kém; chuyển động mắt bất thường hoặc giật nhãn cầu; đổ mồ hôi, thay đổi mạch – huyết áp; tinh thần suy giảm hoặc không ổn định…

Ai hay bị chóng mặt?

Thông thường chóng mặt hay xuất hiện ở người cao tuổi, tuy nhiên tình trạng này ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Những đối tượng có nguy cơ cao bị chóng mặt bao gồm:

– Người cao tuổi

Người cao tuổi bị rối loạn tiền đình chiếm tỷ lệ khá cao, do con người đến độ tuổi bắt đầu bị lão hóa cơ thể, một số cơ quan bị suy giảm chức năng.

Một số nghiên cứu gần đây về dịch tễ học ước tính 35 – 40% người từ 40 tuổi trở lên đã trải qua một số cơn chóng mặt. Những người từ 65 tuổi trở lên tỉ lệ này có thể tăng lên 50 – 60%.

Khoảng gần 8 triệu người Mỹ trưởng thành mắc bệnh mãn tính. Nguy hiểm hơn khi từ những năm 70 trở đi, hơn một nửa số ca tử vong do tai nạn ở người già là do các vấn đề liên quan đến, ngã do chóng mặt và mất cân bằng cân bằng.

Ở Việt Nam thực trạng này cũng diễn ra tương tự, số người mắc hội chứng chóng mặt ngày càng gia tăng và trẻ hóa.

– Người làm việc trong môi trường căng thẳng

Môi trường làm việc áp lực cao, thường xuyên căng thẳng hoặc thói quen sinh hoạt không khoa học cũng tiềm ẩn nguy cơ cao.

Stress khiến cơ thể sản sinh một lượng lớn hormone cortisol gây ra một loạt các bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, tim mạch,…gây tổn thương hệ thống thần kinh, trong đó có dây thần kinh số 8, hệ thống thần kinh thực vật, gây rối loạn hệ thống tiền đình. Do đó tỷ lệ mắc bệnh ở dân văn phòng, người lao động trí óc… ngày càng gia tăng.

– Phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh

Phụ nữ mang thai thường bị ốm nghén dẫn đến chán ăn, đặc biệt trong 3 tháng đầu, cơ thể không được cung cấp đủ dinh dưỡng khiến thai phụ chóng mặt, choáng váng.

Ở giai đoạn mang thai hay tiền mãn kinh, tâm sinh lý của phụ nữ thay đổi rất nhiều. Họ hay cáu gắt, lo lắng, suy nghĩ tiêu cực, đa nghi, giận dỗi vô cớ. Lý do khiến tâm lý trở nên thất thường như vậy là bởi lượng hormone nữ giới trong cơ thể thay đổi đột ngột, làm khởi phát cơn chóng mặt.

Các phương pháp điều trị chóng mặt

Đa phần các trường hợp chóng mặt là lành tính, nhưng cũng có những nguy cơ tiềm ẩn đằng sau gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống người bệnh.

Điều trị chóng mặt tùy thuộc vào từng nguyên nhân. Nhiều trường hợp, cơn chóng mặt thường tự động hết mà không cần điều trị do não bộ có thể thích nghi và tự điều chỉnh với sự thay đổi của hệ tiền đình để duy trì sự cân bằng.

Vì thế, khi xuất hiện các cơn chóng mặt, cần đi khám để được chẩn đoán, điều trị. Tùy vào căn nguyên gây chóng mặt, bác sĩ sẽ có chỉ định phù hợp, từ phục hồi chức năng tiền đình đến thủ thuật tái định vị sỏi hay dùng thuốc, thậm chí phẫu thuật.