Khi đi khám viêm họng, bác sĩ thường yêu cầu bạn thè lưỡi ra và nói “aaah”. Trong khi bác sĩ đánh giá cổ họng, họ cũng kiểm tra lưỡi, điều này có thể tiết lộ rất nhiều về sức khỏe của bạn.

Bác sĩ sẽ tìm kiếm bất kỳ thay đổi nào trên bề mặt lưỡi hoặc cách lưỡi di chuyển. Điều này có thể chỉ ra các vấn đề trong chính miệng, cũng như tình trạng sức khỏe và khả năng miễn dịch tổng thể.

Nhưng không cần phải đợi đến khi đi khám bác sĩ. Vệ sinh lưỡi hai lần một ngày có thể giúp bạn kiểm tra lưỡi và cải thiện hơi thở.

Lưỡi khỏe mạnh trông như thế nào?

Lưỡi đóng vai trò quan trọng trong việc ăn uống, nói chuyện và các chức năng quan trọng khác. Nó không phải là một cơ duy nhất mà gồm 8 cặp cơ giúp lưỡi di chuyển. Bề mặt lưỡi được bao phủ bởi các nốt nhỏ có thể nhìn thấy và cảm nhận được, được gọi là nhú lưỡi, tạo cho lưỡi một bề mặt nhám.

Theo Bệnh viện Vinmec, lưỡi bình thường sẽ có màu hồng cùng với một lớp phủ mỏng màu trắng ở phía trên. Sắc thái hồng của lưỡi có thể ở mức độ đậm nhạt tùy theo mỗi người. Lưỡi khỏe mạnh cần có nhiều nhú ở trên mặt và hai bên, và các nhú này thường có những nốt sần nhỏ, nhiều thịt, có kết cấu thô ráp ở đầu lưỡi.

Một lượng nhỏ lớp phủ màu trắng có thể là bình thường. Nhưng những thay đổi đáng kể hoặc đổi màu có thể chỉ ra các vấn đề khác.

Tôi nên vệ sinh lưỡi như thế nào?

Theo The Conversation, việc vệ sinh lưỡi chỉ mất khoảng 10-15 giây, nhưng đây là một cách tốt để kiểm tra sức khỏe và có thể dễ dàng kết hợp vào thói quen đánh răng.

Bạn có thể vệ sinh lưỡi bằng cách chà nhẹ lưỡi bằng bàn chải đánh răng thông thường. Thao tác này sẽ loại bỏ mọi mảnh vụn thức ăn và giúp ngăn ngừa vi khuẩn tích tụ trên bề mặt có kết cấu thô ráp của lưỡi.

Hoặc bạn có thể sử dụng dụng cụ cạo lưỡi đặc biệt. Những dụng cụ có hình dạng cong này được làm bằng kim loại hoặc nhựa và có thể sử dụng riêng hoặc kết hợp với việc chà bằng bàn chải đánh răng.

Việc vệ sinh lưỡi có thể giúp chống lại hơi thở hôi. Dụng cụ cạo lưỡi đặc biệt hiệu quả trong việc loại bỏ vi khuẩn thường gây hôi miệng, ẩn trong bề mặt lưỡi.

Các vấn đề thường gặp trên lưỡi

– Lớp phủ màu trắng

Phát triển lớp phủ màu trắng trên bề mặt lưỡi là một trong những thay đổi phổ biến nhất ở những người khỏe mạnh. Điều này có thể xảy ra nếu bạn ngừng chải hoặc cạo lưỡi, ngay cả trong vài ngày.

Trong trường hợp này, các mảnh vụn thức ăn và vi khuẩn đã tích tụ và gây ra mảng bám. Chà hoặc cạo nhẹ sẽ loại bỏ lớp phủ này. Loại bỏ vi khuẩn giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng mãn tính, có thể lây lan sang các cơ quan khác và gây ra các bệnh nghiêm trọng.

– Lớp phủ màu vàng

Điều này có thể chỉ ra bệnh tưa lưỡi, một bệnh nhiễm nấm để lại bề mặt thô khi chà xát.

Tưa lưỡi thường gặp ở người cao tuổi dùng nhiều loại thuốc hoặc bị tiểu đường. Bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên sau khi bị bệnh do hệ thống miễn dịch bị ức chế tạm thời hoặc do sử dụng kháng sinh.

Nếu bạn bị tưa lưỡi, bác sĩ thường sẽ kê đơn thuốc chống nấm trong ít nhất một tháng.

– Lớp phủ màu đen

Hút thuốc hoặc tiêu thụ nhiều thức ăn và đồ uống có màu đậm – chẳng hạn như trà và cà phê hoặc các món ăn có nghệ – có thể khiến lưỡi trông như phủ một lớp lông đen. Đây không phải là lông mà là sự phát triển quá mức của vi khuẩn, có thể chỉ ra tình trạng vệ sinh răng miệng kém.

– Các mảng màu hồng

Các mảng màu hồng được bao quanh bởi viền trắng có thể khiến lưỡi của bạn trông giống như một bản đồ, đây được gọi là lưỡi địa lý hay lưỡi bản đồ. Người ta không biết nguyên nhân gây ra tình trạng này, thường không cần điều trị.

– Đau và viêm

Lưỡi đỏ, đau có thể chỉ ra một loạt các vấn đề, bao gồm thiếu hụt dinh dưỡng như axit folic hoặc vitamin B12, các bệnh bao gồm thiếu máu ác tính, bệnh Kawasaki và sốt ban đỏ, viêm, chấn thương do đồ uống nóng hoặc thức ăn, loét, bao gồm mụn rộp và loét miệng, hội chứng bỏng miệng.

– Khô

Nhiều loại thuốc có thể gây khô miệng, còn gọi là xerostomia. Chúng bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau, thuốc kháng histamine và thuốc lợi tiểu. Nếu miệng bạn rất khô, nó có thể gây đau.

Dấu hiệu ở lưỡi cảnh báo bệnh ung thư

Các mảng trắng hoặc đỏ trên lưỡi không thể cạo sạch, đã tồn tại lâu hoặc ngày càng phát triển cần được bác sĩ nha khoa kiểm tra càng sớm càng tốt, cũng như các vết loét không đau. Những vết loét này có nguy cơ cao biến thành ung thư so với các bộ phận khác của miệng.

Ung thư miệng có tỷ lệ sống sót thấp do phát hiện muộn. Vì vậy, việc kiểm tra xem lưỡi có thay đổi về màu sắc, kết cấu, vết đau hay vết loét không là rất quan trọng.