Theo đó, thời gian qua, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) đã tiếp nhận, xử lý một số ca bệnh dị ứng nặng do tự ý sử dụng sản phẩm có chứa phenylbutazone (thuốc chống viêm trị đau khớp) theo lời quảng cáo trên mạng xã hội. Các bệnh nhân gặp những biến chứng nghiêm trọng như sốt cao, phát ban, xuất huyết, suy gan cấp, có trường hợp đã tử vong.
Các sản phẩm này được mua trên mạng, không rõ nguồn gốc, không phải thuốc được cấp phép lưu hành.
Hầu hết các bệnh nhân đều khởi phát muộn, ít nhất 1 tuần kể từ khi bắt đầu dùng sản phẩm chứa phenylbutazone, thậm chí có thể sau 1-3 tháng mới xuất hiện triệu chứng. Điều này gây khó khăn trong việc khai thác tiền sử để tìm nguyên nhân gây dị ứng.
Hình ảnh loại thuốc bệnh nhân đã sử dụng theo lời quảng cáo trên mạng xã hội (Ảnh: BVCC).
Bên cạnh đó, tên sản phẩm thường là tiếng nước ngoài, người bệnh không thể nhớ hoặc đọc lại đúng tên sản phẩm hoặc hoạt chất đã dùng.
Những triệu chứng ban đầu có thể gây nhầm lẫn với những triệu chứng do bệnh lý nhiễm trùng, do đó, người bệnh có thể đến khám tại các chuyên khoa khác. Vì vậy, thời gian chẩn đoán bị kéo dài dẫn đến không được can thiệp điều trị sớm.
Trên cơ sở dữ liệu cấp phép tại Cục Quản lý Dược, đến nay tại Việt Nam không có thuốc chứa hoạt chất phenylbutazone có giấy đăng ký lưu hành còn hiệu lực. Cục không cấp phép nhập khẩu nguyên liệu, thành phẩm thuốc có chứa phenylbutazone.
Vì thế, để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, Cục yêu cầu sở y tế các tỉnh, thành phố thông báo đến toàn bộ các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc và người dân tuyệt đối không mua, bán hoặc sử dụng các thuốc chứa phenylbutazone hay bất kỳ thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc không được cấp phép lưu hành.
Khi phát hiện sản phẩm có chứa phenylbutazone lưu hành trên thị trường, tổ chức/cá nhân thông báo ngay đến sở y tế và các cơ quan liên quan để kịp thời kiểm tra, xử lý theo quy định. Người dân không tự ý mua thuốc chữa bệnh qua truyền miệng hoặc qua các website, mạng xã hội.
Các đơn vị tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm tra, điều tra, xác minh xử lý nghiêm các trường hợp mua bán thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt là các trường hợp quảng cáo, kinh doanh thuốc trực tuyến không đúng quy định.
Cục cũng yêu cầu các cơ sở kinh doanh dược, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có trang thông tin điện tử rà soát lại toàn bộ thông tin đã đăng tải và gỡ bỏ các thông tin quảng cáo không đúng quy định về các sản phẩm chứa phenylbutazone để tránh hiểu lầm đây là thuốc được cấp phép sử dụng tại Việt Nam.
Phenylbutazone là một thuốc chống viêm giảm đau không steroid, được sử dụng từ lâu để điều trị bệnh gout cấp, viêm cứng khớp đốt sống. Tuy nhiên, từ năm 2001, Cục Quản lý Dược đã có công văn về việc ngừng nhập khẩu nguyên liệu, thành phẩm có chứa phenylbutazone, ngừng việc sản xuất các sản phẩm có chứa phenylbutazone đã được cấp số đăng ký.
Lý do, phenylbutazone có các tác dụng phụ chủ yếu như sau:
– Tác động lên hệ tạo máu gây thiếu máu bất sản, thiếu máu tan huyết, mất bạch cầu hạt. Đây là tác dụng phụ nguy hiểm nhất, có thể gây tai biến mạch máu, có thể dẫn đến tử vong.
– Loét dạ dày tá tràng, chảy máu đường tiêu hóa do thời gian bán hủy của thuốc quá lâu. Tác dụng phụ này rất nguy hiểm, rất nặng, khó cấp cứu.
– Phù do giữ nước.
– Viêm thần kinh thị giác.
– Điếc.
– Hội chứng thận hư, hoại tử ống thận.
– Tai biến ngoài da: nổi ban, xuất huyết mạch, hội chứng hoại tử biểu bì nhiễm độc.
– Hoại tử gan.