Chia sẻ tại hội thảo Mức sinh thấp tại Việt Nam: Thực trạng và giải pháp diễn ra tại Hà Nội ngày 10/11, TS.BS Hà Anh Đức, Chánh văn phòng Bộ Y tế, cho biết, châu Á – Thái Bình Dương là khu vực có tổng tỷ suất sinh giảm mạnh nhất trong nhiều thập kỷ qua.
Điều này không chỉ xảy ra ở quốc gia có thu nhập cao. Tổng tỷ suất sinh của Thái Lan đã ở dưới mức sinh thay thế (2,1 con) kể từ năm 1990.
Việt Nam đang phải đối mặt với mức sinh chênh lệch giữa các tỉnh, thành. Theo đó, 33 tỉnh, thành có mức sinh cao, 21 tỉnh, thành có mức sinh thấp, thậm chí một số nơi rất thấp, tập trung ở vùng Đông Nam Bộ, đồng bằng sông Cửu Long, duyên hải miền Trung.
Cả nước có 21 tỉnh, thành có mức sinh thấp (Ảnh minh họa: N.Phương).
Mức sinh tại khu vực Đông Nam Bộ giảm xuống rất thấp, còn 1,56, tại đồng bằng sông Cửu Long là 1,8. Nếu mức sinh này giảm xuống dưới 1,3 thì hầu như không có khả năng hồi phục về mức sinh thay thế.
Theo ông Đức, mức sinh thấp để lại rất nhiều hệ lụy về lâu dài. Cụ thể, chi phí chăm sóc sức khỏe và các chi phí xã hội khác cao hơn. Kéo theo đó là số lượng công nhân ít hơn, giảm khả năng cạnh tranh kinh tế, ít người tiêu dùng hơn. Hậu quả là tăng trưởng kinh tế thấp và mức sống giảm.
Vào tháng 1, Thủ tướng Nhật tuyên bố nước này đang ở trên bờ vực không thể hoạt động như một xã hội vì tỷ lệ sinh giảm. Chính phủ Nhật cũng đặt mục tiêu tăng gấp đôi ngân sách dành cho chăm sóc trẻ em. Tình trạng thiếu lao động đang kìm hãm nền kinh tế.
Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 tăng 10% tỷ suất sinh ở các tỉnh thành có mức sinh thấp (trung bình mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có dưới 2 con).
Ông Mai Trung Sơn, Cục Dân số, Bộ Y tế, cho biết, nhằm khuyến khích sinh đủ 2 con tại các tỉnh, thành có mức sinh thấp, dự thảo Luật Dân số đưa ra đề xuất hỗ trợ một lần bằng tiền khi phụ nữ sinh con thứ 2. Đồng thời, miễn, giảm, hỗ trợ chi phí cho học tập cho trẻ em lứa tuổi mầm non, tiểu học.
Các tỉnh, thành có mức sinh thấp cũng cần rà soát, bãi bỏ các chính sách khuyến khích sinh ít con mà cần khuyến khích sinh đủ 2 con. Các địa phương phải xác định thực trạng, xu hướng mức sinh của mình để có kế hoạch phù hợp thực tiễn.
Thực tế, chưa có nước nào thành công trong việc đưa mức sinh rất thấp về mức thay thế cho dù có nhiều chính sách khuyến sinh với nguồn lực đầu tư lớn.
Sau khi phá kỷ lục về tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới, Hàn Quốc đã tăng gấp 3 lần số tiền chi trả cho hoạt động khuyến sinh, tăng mạnh trợ cấp để khuyến khích các gia đình sinh thêm con.
Tại Hungary, Thủ tướng nước này tuyên bố sinh 4 con trở lên sẽ không phải đóng thuế thu nhập cá nhân suốt đời…