Vừa có chất gây nghiện nicotine vừa dễ bị trộn ma túy
TS Nguyên cho biết: “Rất đau lòng, khi ngày nào Trung tâm Chống độc cũng có bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử nhập viện, trong đó rất nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên. Các em phải đi cấp cứu trong tình trạng co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác, để lại di chứng nặng nề với sức khỏe chỉ vì thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng”.
Một trường hợp điều trị tại Trung tâm chống độc vì ngộ độc thuốc lá điện tử (Ảnh: M.T).
Chuyên gia này giải thích, các em bị ngộ độc thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không đơn giản vì chất nicotine gây nghiện có trong đó. Mà trong dung dịch của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng còn có rất nhiều hương liệu nhân tạo, thậm chí bị trộn cả ma túy.
Hiện Trung tâm chống độc đang điều trị cho 2 bệnh nhân trẻ (một bệnh nhân 23 tuổi và một bệnh nhân 29 tuổi) bị ngộ độc nặng sau khi sử dụng thuốc lá điện tử.
Trường hợp thứ nhất là nam bệnh nhân 23 tuổi ở Thường Tín, Hà Nội. Bệnh nhân có tiền sử hút thuốc lá điện tử 2 năm nay.
Các sản phẩm bệnh nhân mang đến, trong đó nhiều mẫu xét nghiệm có ma túy (Ảnh: Bác sĩ cung cấp).
Người nhà bệnh nhân cho biết, tối 1/12, bệnh nhân có dùng thuốc lá điện tử trộn thêm hương liệu mới. 5 giờ sáng ngày hôm sau bệnh nhân lên cơn co giật, sùi bọt mép, co giật toàn thân.
Sau vài ngày điều trị tại tuyến trước không cải thiện, 9/12 bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Chống độc.
“Kết quả xét nghiệm mẫu thuốc lá điện tử bệnh nhân mang đến phát hiện chất ma túy cần sa tổng hợp là ADB-Butinaca”, TS Nguyên thông tin.
Ca bệnh thứ 2 là nam bệnh nhân 29 tuổi ở Đông Anh, vào viện do có các triệu chứng co cứng chân tay, rối loạn vận động.
Bệnh nhân có tiền sử dùng thuốc lá và thuốc lá điện tử nhiều năm nay. Gần đây bệnh nhân liên tục có biểu hiện rối loạn vận động, run, vã mồ hôi, không điều khiển được động tác.
Hàng loạt tác hại
Theo TS Nguyên, nicotine là hóa chất rất độc, trước đây được sử dụng trong thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật nhưng do độc tính cao nên đã bị cấm tại nhiều quốc gia và Việt Nam cũng đã cấm sử dụng.
“Một chất độc hại bị cấm sử dụng trong thuốc trừ sâu, nhưng lại có trong thuốc lá điện tử, khi hút nicotine hấp thụ vào cơ thể vô cùng độc hại. Độc tính của nicotine trên con người cũng tương tự hóa chất trừ sâu phospho hữu cơ.
Khi dùng thuốc lá nhiều nicotine gây độc với tim mạch (xơ vữa mạch máu, hẹp lòng mạch, co thắt mạch máu, gây nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp,.…), hô hấp (gây giãn phế nang, co thắt phế quản,…), giảm miễn dịch, trên não làm giảm trí nhớ, giảm tập trung, giảm khả năng học…
Hình ảnh chụp cộng hưởng từ cho thấy não bệnh nhân bị tổn thương sau khi hút thuốc lá điện tử (Ảnh: Bác sĩ cung cấp).
Ngoài ra chất độc này làm tăng sớm thoái hóa thần kinh thị giác, tổn thương cầu thận, hẹp mạch thận, suy thận, nam giới bị giảm hoặc mất hoặc rối loạn cương dương, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng…
Riêng với nữ giới, chất độc này gây rối loạn kỳ kinh, giảm tiết estrogen, progesteron, ảnh hưởng buồng trứng, ảnh hưởng trưởng thành của noãn, giảm dòng máu đến buồng trứng, với thai nhi gây chậm phát triển, thai lưu, chửa ngoài tử cung, chậm phát triển trí tuệ ở thai, tăng nguy cơ hen ở con sinh ra”, TS Nguyên.
Đặc biệt, hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống.
“Đây là nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện”, chuyên gia này thông tin.
Ngoài ra, trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có hàng nghìn hương liệu, hóa chất hương liệu, rồi các chất phụ gia khác…
Rất nhiều hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử được chứng minh gây hại cho sức khỏe, gây ra các bệnh ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ho, hen, nhồi máu cơ tim, tổn thương mạch máu, giảm miễn dịch, gây tổn thương AND là các phân tử di truyền, tăng nguy cơ đái tháo đường, bệnh tim mạch…
Nguy hiểm hơn, thuốc lá điện tử là môi trường thuận lợi để ma túy, cần sa thế hệ mới trà trộn vào. Có hàng trăm hóa chất cần sa, ma túy thế hệ mới trà trộn vào, rất khó phát hiện…
“Cộng hưởng từ 3 yếu tố là nicotine, các hóa chất phụ gia và ma túy, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng rất nguy hại”, TS Nguyên thông tin.
Chuyên gia này cho biết thêm, đến nay, đã có 32 quốc gia cấm thuốc lá điện tử, 79 quốc gia quy định quản lý thuốc lá điện tử rất chặt chẽ và 16 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng.
Các quốc gia như Trung Quốc (cấm tất cả các loại thuốc lá điện tử có hương thơm), các nước cấm hoàn toàn là Lào, Thái Lan, Campuchia, Singapore.
Theo chuyên gia này, thuốc lá truyền thống với khoảng 3.000 năm tồn tại đã gây ra rất nhiều hệ lụy cho sức khỏe mà Chính phủ, Bộ Y tế đang nỗ lực tuyên truyền để giảm tỉ lệ hút thuốc.
Việc tồn tại thêm loại hình thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng lại càng gây thêm nhiều thách thức, khi nó chứa chất gây nghiện gấp 2 lần thuốc lá truyền thống, chứa nhiều hương liệu, thậm chí bị trộn ma túy.
“Trung tâm chống độc khẩn thiết đề nghị Quốc hội cần khẩn cấp cấm sản xuất và lưu hành thuốc lá điện tử ở Việt Nam trước khi quá muộn và mọi việc trở lên không thể kiểm soát”, bác sĩ Nguyên đề xuất.
WHO kêu gọi Việt Nam cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Trước đó, tại hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng chống tác hại của thuốc lá do Bộ Y tế tổ chức hôm 12/12 tại Hà Nội, TS Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng, và đi kèm với lệnh cấm là các biện pháp thực thi mạnh mẽ…
TS Angela Pratt cho biết, tỷ lệ sử dụng thuốc lá ở nam giới giảm từ khoảng 47% năm 2010 xuống còn 41% năm 2021. Việc sử dụng thuốc lá trong thanh thiếu niên từ 13-17 tuổi đã giảm gần một nửa từ năm 2015 đến năm 2019, với tỷ lệ giảm từ gần 6% xuống dưới 3%.
Tuy nhiên, ở giới trẻ, xu hướng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có xu hướng gia tăng.
“Điều này thật đáng báo động – vì nó đe dọa tạo ra một thế hệ thanh niên nghiện nicotine hoàn toàn mới ở Việt Nam – và đảo ngược những tiến bộ đã đạt được trong thập kỷ qua nhờ việc thực hiện Luật Phòng chống tác hại thuốc lá”, TS Angela Pratt nói.
Đại diện WHO tại Việt Nam đặc biệt khuyến nghị tăng thuế và giá thuốc lá. Đồng thời kêu gọi Chính phủ Việt Nam cấm thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá nung nóng, và đi kèm với lệnh cấm là các biện pháp thực thi mạnh mẽ.
Đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá cho biết, hiện nay các sản phẩm thuốc lá nung nóng rất đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm kết hợp (lai) giữa thuốc lá nung nóng với thuốc lá điện tử.
Sản phẩm này dễ bị pha trộn, tẩm ướp dung dịch điện tử khiến cho việc kiểm tra và nhận biết khó khăn như sản phẩm thuốc lá mới sử dụng công nghệ hybrid, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá.