Báo cáo tại Hội nghị khoa học thường niên Bệnh viện chợ Rẫy 2024, khai mạc ngày 17/4, bác sĩ chuyên khoa Đỗ Thị Ngọc Khánh, Phó trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới của bệnh viện cho biết, viêm não do kháng thể kháng thụ thể N-methyl-D-aspartate (viêm não NMDA) là dạng viêm não tự miễn được ghi nhận nhiều nhất hiện nay.
Tuy nhiên, khó khăn của quá trình chẩn đoán viêm não NMDA là thường hay nhầm lẫn với nguyên nhân khác, đồng thời hiệu quả của các phương pháp điều trị còn nhiều tranh cãi.
Khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, TPHCM (Ảnh: BV).
Thống kê trong năm 2023, có 9 bệnh nhân được chẩn đoán viêm não NMDA được điều trị tại khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong đó, tỷ lệ bệnh nhân nam bằng 1/2 nữ, với độ tuổi khá trẻ (từ 18-34 tuổi) và khoảng 22% trường hợp có tiền căn động kinh.
Các biểu hiện lâm sàng đặc trưng lúc bệnh nhân nhập viện bao gồm: Sốt (55%), đau đầu (33%), rối loạn tri giác (89%), suy giảm ý thức (89%), rối loạn tâm thần (45%), co giật (89%), rối loạn hành vi (45%), cử động bất thường (11%)…
Thời gian trung bình từ lúc khởi phát triệu chứng của các bệnh nhân cho đến khi nhập viện 10 ngày.
Quá trình nhập viện, tỷ lệ bệnh nhân rối loạn tri giác giảm thông khí cần phải thở máy là 67%. Khảo sát hình ảnh học CTscan bụng cho thấy, 50% bệnh nhân có u quái buồng trứng, ảnh MRI sọ não ghi nhận 5/9 ca có hình ảnh bất thường ở nhiều vị trí khác nhau và không đặc hiệu. Có 62,5% trường hợp ghi nhận sóng điện não bất thường và 1/8 bệnh nhân có ghi nhận sóng động kinh.
Các bệnh nhân được dùng phác đồ với thuốc giảm viêm, ức chế hệ thống miễn dịch (Steroids), kháng thể IVIG hoặc thay huyết tương… Trong đó, một bệnh nhân được điều trị bằng phác đồ bậc 2 với Rituximab (một loại kháng thể đơn dòng). Kết quả điều trị ghi nhận, có 2 trường hợp tử vong và thời gian nằm viện trung bình của các bệnh nhân là 22 ngày.
Nhóm nghiên cứu kết luận, viêm não NMDA là một trong những nguyên nhân gây viêm não thường gặp ở người trẻ, khởi phát với biểu hiện rối loạn tâm thần nổi trội, đưa đến rối loạn vận động, suy giảm ý thức, co giật, giảm thông khí trung ương cần phải thở máy.
Một trường hợp bệnh nhân bị viêm não tự miễn nặng, điều trị ở TPHCM (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).
Bệnh được điều trị bằng liệu pháp miễn dịch (kèm theo cắt bỏ u quái buồng trứng nếu có), dự hậu tốt nếu được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Các bác sĩ khuyến cáo, bệnh nhân cần được nghĩ đến viêm não MNDA và tìm kháng thể kháng NMDAR trong dịch não tủy nếu rối loạn tâm thần mới xảy ra, đồng thời cần chẩn đoán phân biệt với tình trạng viêm não cấp khác.
Trước đó, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM cho biết, thời gian gần đây khoa Nhiễm Việt – Anh của đơn vị cũng tiếp nhận điều trị nhiều ca viêm não tự miễn, với các triệu chứng bất ngờ không làm chủ được hành vi, la hét, co giật rồi hôn mê… khi đang khỏe mạnh. Hầu hết bệnh nhân phải nằm điều trị dài hạn, với chi phí rất lớn.
Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, Hội nghị khoa học thường niên 2024 được chuẩn bị trong thời gian dài. Tất cả hơn 300 bài báo cáo đều được Hội đồng chuyên môn xem xét một cách kỹ lưỡng, nhằm đảm bảo sự chất lượng và tính thiết thực, có thể áp dụng trong thực tiễn của hoạt động khám chữa bệnh.
Tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Tri Thức, Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy phát biểu tại lễ khai mạc hội nghị (Ảnh: BV).
Đặc biệt, Hội nghị năm nay còn có sự góp mặt của các chuyên gia quốc tế, với 20 bài báo cáo khoa học đến từ 8 đơn vị ở Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan.
Phó giáo sư Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế ghi nhận nỗ lực của Bệnh viện Chợ Rẫy trong việc chú trọng phát triển song song giữa thực hiện công tác lâm sàng và tổ chức các hoạt động nghiên cứu khoa học. Điều này không chỉ giúp nâng cao chất lượng điều trị tại Bệnh viện mà còn