Gánh nặng bệnh tật leo thang trên thế giới

Mỗi năm, phế cầu khuẩn cướp đi sinh mạng của 1,6 triệu người trên thế giới, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính. Trong đó, 600.000 – 800.000 ca tử vong là người trưởng thành vì các bệnh do phế cầu khuẩn gây ra như viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Đối tượng này cũng đứng trước nguy cơ nhập viện cao hơn so với người trẻ tuổi. CDC Mỹ chỉ ra, người 50-64 tuổi có nguy cơ nhập viện cao gấp 6 lần so với người trong độ tuổi 18-49.

Người cao tuổi và người mắc bệnh mạn tính như COPD, hen suyễn, tim mạch, tiểu đường, suy thận… có nguy cơ cao mắc bệnh do phế cầu khuẩn và dễ gặp biến chứng nặng. Gần 90% người từ 50-64 tuổi nhập viện vì viêm phổi do phế cầu khuẩn hoặc bệnh phế cầu xâm lấn (như nhiễm trùng huyết, viêm màng não…) đều có sẵn các bệnh mạn tính này. Khi nhiễm phế cầu, nhóm bệnh nhân này thường có bệnh trạng diễn tiến nhanh, dễ có biến chứng nghiêm trọng và có tỷ lệ tử vong cao hơn.

Không chỉ người cao tuổi mà người trưởng thành từ 18 tuổi trở lên có bệnh mạn tính cũng có nguy cơ bị viêm phổi cao gấp 4 đến 6 lần so với người khỏe mạnh cùng độ tuổi.

Phế cầu khuẩn còn là tác nhân thường được phát hiện trong tình trạng đồng nhiễm, bội nhiễm ở nhiều bệnh nhân Covid-19, COPD, cúm… Một nghiên cứu cho thấy khi một người đồng thời bị nhiễm cả vi khuẩn (ví dụ như phế cầu khuẩn) và virus (ví dụ như virus cúm) ở đường hô hấp, hai tác nhân này kết hợp với nhau sẽ khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn.

Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ già hóa dân số rất nhanh, đồng thời các nhóm dân số mắc các bệnh lý mạn tính như đái tháo đường, tim mạch, suy thận đang ngày càng trẻ hóa. Điều này khiến nhóm người có nguy cơ mắc bệnh phế cầu tăng mạnh, đặt ra thách thức lớn cho hệ thống y tế trong việc kiểm soát vấn đề sức khỏe cộng đồng này.  

Phòng ngừa, chẩn đoán, điều trị phế cầu: Vẫn còn nhiều “gập ghềnh”

Viêm phổi phế cầu thường khởi phát đột ngột, triệu chứng dễ nhầm lẫn với cúm hay Covid-19 như sốt, ho, đau ngực khiến việc chẩn đoán sớm trở nên khó khăn, đặc biệt khi phần lớn bệnh nhân được điều trị ngoại trú. Ngay cả khi đã nhập viện, việc xác định chính xác nguyên nhân gây nhiễm trùng ở người lớn vẫn gặp nhiều thách thức.

Chi phí điều trị trung bình cho mỗi bệnh nhân viêm phổi khoảng 17,8 triệu đồng (795,2 USD) và thời gian nằm viện trung bình 7-11 ngày.

Ngay cả khi được chẩn đoán chính xác, việc điều trị ngày càng khó khăn do những chủng phế cầu đề kháng kháng sinh, dẫn đến sự tăng chi phí và thời gian điều trị cũng như tỷ lệ tử vong do phế cầu khuẩn xâm lấn, đặc biệt ở người cao tuổi, có thể lên đến con số đáng báo động 40%.

Điều này cho thấy, phòng ngừa chủ động là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe trước “sát thủ” thầm lặng này.

CDC hạ độ tuổi tiêm chủng xuống 50 tuổi – bước tiến đề cao vai trò của tiêm chủng

Trước gánh nặng bệnh tật ngày càng tăng ở nhóm trung niên, CDC Mỹ đã hạ độ tuổi khuyến cáo tiêm vaccine phế cầu khuẩn cho người khỏe mạnh xuống 50 tuổi (trước đây là 65 tuổi). Điều này khẳng định gánh nặng của bệnh phế cầu và tầm quan trọng của việc bảo vệ sức khỏe sớm hơn.

Tỷ lệ tiêm chủng phế cầu ở người lớn tại châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm Việt Nam, còn thấp. Trong khi đó, tiêm chủng mang lại lợi ích lớn cho hệ thống y tế vì giúp giảm nhu cầu điều trị, tiết kiệm chi phí y tế và hạn chế đề kháng kháng sinh. Nhìn chung, tiêm chủng giúp giảm gánh nặng kinh tế cho cả gia đình và xã hội. Các nghiên cứu toàn cầu đã chứng minh, vaccine phế cầu có khả năng ngăn ngừa hàng chục triệu ca bệnh và tiết kiệm hàng tỷ đô la chi phí y tế mỗi năm.

Với mỗi cá nhân, đặc biệt là người trên 50 tuổi, đây là thời điểm thích hợp để chủ động tìm hiểu thông tin và đến gặp bác sĩ để được tư vấn về các biện pháp phòng ngừa. Với cán bộ y tế, việc cập nhật các khuyến cáo về phòng ngừa và công nghệ vaccine tiên tiến là cần thiết để vững bước trên hành trình bảo vệ sức khỏe cộng đồng lâu dài, đồng thời cũng là một cách góp phần giảm tải gánh nặng y tế.