Sự bùng nổ chóng mặt của công nghệ xe điện tại thị trường ô tô Trung Quốc khiến cho quốc gia này trở thành nơi tiêu thụ nhiều ô tô nhất toàn cầu. Đặc biệt, đây cũng là thị trường có tốc độ điện khí hóa nhanh nhất thế giới, cao hơn khoảng 25 – 30% so với tỉ lệ trung bình hiện nay. 

Những đón nhận nồng hậu của người dân Trung Quốc đối với xe điện đã trở thành một mảnh đất màu mỡ đối với mọi nhà sản xuất phương tiện năng lượng xanh trong kỷ nguyên mới. Không có gì lạ khi những hãng xe điện tại Trung Quốc chỉ trong một thời gian ngắn đã diễn ra tình trạng “trăm hoa đua nở”, mọc ra “như nấm sau mưa”. 

Tuy nhiên, cuộc chơi về công nghệ ô tô không phải là một cuộc chơi dễ dàng như vậy. Khi mà những hãng xe mới bắt đầu gia nhập thị trường, họ tiến hành cho sản xuất hàng loạt các sản phẩm của mình để chào bán. Để rồi khi mà chất lượng, giá thành hay dịch vụ của hãng không thể đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng hay không đủ năng lực cạnh tranh, những hãng xe này cũng nhanh chóng biến mất trên bản đồ ô tô cũng thần tốc như lúc nó xuất hiện. 

Một trong số nhiều nghĩa trang xe điện mọc lên khắp Trung Quốc sau thời đại bùng nổ về ô tô công nghệ xanh. Ảnh: Bloomberg.

Tình trạng này dẫn tới việc ngày càng có nhiều những nghĩa trang xe điện khổng lồ mọc lên khắp Trung Quốc, là kết quả của một cuộc bùng nổ về ô tô năng lượng xanh và khiến cho người ta nhận thấy rõ sự khốc liệt của cạnh tranh thị trường. 

Nhằm khắc phục và kiểm soát tình trạng nguy hiểm này, chính phủ Bắc Kinh vừa chính thức đưa ra các nỗ lực kiềm chế và kiểm soát ngành xe điện thông qua các quy định nghiêm khắc hơn cũng như yêu cầu cao và khắt khe đối với việc cung cấp giấy phép hoạt động – sản xuất cho các hãng xe điện mới. Thông tin này chắc chắn sẽ gây ra không ít đau đầu đối với những ông lớn về ô tô chưa kịp chen chân vào thị trường xe điện Trung Quốc đầy màu mỡ. 

Esun Xu, Giám đốc tư vấn cấp cao của Frost & Sullivan cho biết: “Những nhà sản xuất ngày càng khó khăn hơn trong việc gia nhập cuộc chơi về xe điện tại thị trường lớn nhất thế giới này do những rào cản về công nghệ, yêu cầu tài chính, cạnh tranh thị trường, rào cản về pháp lý và quản lý chuỗi cung ứng, phân phối.” 

Người tiêu dùng Trung Quốc cực kỳ cởi mở với xe điện, song điều đó không có nghĩa là cuộc chơi này dễ dàng đối với những công ty khởi nghiệp. Ảnh: NYT.

Kể từ tháng 7/2017 cho tới nay, chỉ còn rất ít những công ty khởi nghiệp xe điện mới xuất hiện trên thị trường Trung Quốc, do những rào cản khó khăn hơn về nhiều mặt mà chính phủ đưa ra. Năm 2022, chính phủ Bắc Kinh yêu cầu mọi hãng xe trên thị trường Trung Quốc muốn phân phối phải có giấy phép sản xuất khiến cho tình hình của những hãng xe mới càng khó khăn hơn. 

Ngoài ra, tình trạng chuyển giấy phép sản xuất từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác vốn tồn tại trước đây đã bị Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc tạm dừng phê duyệt, gây nên không ít những xáo trộn. 

Trong vòng 1 thập kỷ qua, hàng tỷ đô la đã được đổ vào ngành công nghệ xe điện Trung Quốc với hàng trăm, hàng nghìn mẫu xe điện mới được tung ra thị trường mỗi năm. Theo Tesla, năm 2019, nhà máy sản xuất Tesla ở Trung Quốc lần đầu tiên phân phối ra thị trường những mẫu Tesla do cơ sở này chế tạo, thì vào lúc đó, đã tồn tại khoảng 500 nhà sản xuất xe điện tại quốc gia này. 

Những quy định mới có thể gây khó cho những nhà sản xuất khởi nghiệp nhưng lại tạo lợi thế cho các hãng xe đã định hình tên tuổi trên thị trường. Ảnh: NBC.

Việc chính quyền Trung Quốc ban hành những hạn chế, quy định khắt khe và chặt chẽ hơn đồng nghĩa với việc cuộc chơi xe điện tại Trung Quốc sẽ khốc liệt hơn. Tuy nhiên, ngược lại nó cũng đang giúp một thị trường khổng lồ dần đi vào quỹ đạo, tránh sẽ hỗn loạn và định hình nên một trật tự. Ở đó, những nhà sản xuất xe điện đang đứng trên đỉnh của chuỗi cung ứng như Tesla, BYD…, hắc chắn sẽ là các bên hưởng lại nhiều nhất, càng củng cố thêm vị thế dẫn đầu của mình. 

Đáng buồn thay, những nhà sản xuất chậm chân chắc chắn sẽ khó có thể còn cơ hội tạo nên những kỳ tích bứt phá ngoạn mục hay tạo nên thị phần của riêng mình khi mà sự khởi đầu giờ đây đầy chông gai và thử thách. Trung Quốc đang dần không còn là một thị trường xe điện dễ tính đơn thuần. 

Hùng Dũng