ผิวแตกลาย หรือ รอยแตกลาย

ผิวแตกลาย หรือ รอยแตกลาย มักปรากฎเป็นรอยเส้นบุ๋มลงไปตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น หน้าอก ท้อง สะโพก และบั้นท้าย โดยเฉพาะหญิงตั้งครรภ์มักจะมีรอยแตกลายปรากฎขึ้นในช่วงไตรมาสสุดท้ายของการตั้งครรภ์ แม้ว่าผิวแตกลายจะไม่ก่อให้เกิดอาการใด ๆ หรือไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ บางคนอาจจะรู้สึกไม่ชอบใจที่มีรอยเหล่านี้อยู่ โดยปกติแล้วการรักษาผิวแตกลายนั้นไม่จำเป็นเพราะไม่อันตรายและรอยบางส่วนอาจจะจางลงได้บ้างตามธรรมชาติ

อาการผิวแตกลาย

แต่ละคนนั้นอาจมีอาการผิวแตกลายต่างกันไป แต่อาการทั่วไปที่มีได้แก่

• รอยแตกลายมีลักษณะเป็นเส้นบุ๋มลงไป มีสีชมพู แดง ม่วง น้ำตาลแดง น้ำตาลเข้ม ขึ้นอยู่กับผิวของแต่ละบุคคล
• รอยแตกลายมักพบที่หน้าอก ท้อง บั้นท้าย หรือส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย

ผิวแตกลายควรไปพบแพทย์หรือไม่ และเมื่อไหร่?

หากมีความกังวลเรื่องรอยบนผิวหรือรอยแตกลายขยายและครอบคลุมเป็นบริเวณกว้าง สามารถพูดคุยกับแพทย์ได้

• หาสาเหตุที่ทำให้ผิวแตกลาย
• พูดคุยถึงทางเลือกในการรักษาที่เหมาะสมกับสถานการณ์เฉพาะบุคคล
• เข้ารับคำแนะนำในการจัดการและทำให้รอยจางลง
• พูดคุยปรึกษาเรื่องอื่นที่กังวลหรือถามคำถามที่มี

สาเหตุที่ผิวแตกลาย

ผิวแตกลายเกิดจากการที่ผิวหนังมีการยืดตัวอย่างรวดเร็ว การเปลี่ยนแปลงอย่างฉับพลันนี้ทำให้เส้นใยคอลลาเจนและอีลาสตินที่ทำให้ผิวหนังของเราคงตัวและยืดหยุ่น เกิดการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างและรูปร่าง และเมื่อผิวสมานตัวจึงเกิดเป็นรอยแตกลายบริเวณผิวหนังขึ้นมาได้

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ผิวแตกลาย

• ยีนหรือกรรมพันธุ์
• การตั้งครรภ์ 
• การเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงที่เป็นวัยรุ่น
• น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างรวดเร็ว
• ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์
• การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนอย่างรวดเร็ว
•  การออกกำลังกายที่มีการเติบโตของกล้ามเนื้ออย่างรวดเร็ว
• โรคทางพันธุกรรม เช่น โรคคุชชิงซินโดรม (Cushing syndrome) และโรคมาร์แฟนซินโดรม (Marfan syndrome)

การตรวจวินิจฉัยผิวแตกลาย

แพทย์จะซักประวัติและดูประวัติสุขภาพ ทำการตรวจร่างกาย และอาจให้ทำการทดสอบเพิ่มเติมหากสงสัยว่ารอยแตกลายเกิดจากสาเหตุอื่น ๆ

การรักษาผิวแตกลาย และการดูแลตนเอง

ครีม ขี้ผึ้ง หรือผลิตภัณฑ์อื่นที่โฆษณาว่าสามารถป้องกันหรือรักษารอยแตกลายได้ เช่น โกโก้บัตเตอร์ วิตามิน อี กรดไกลโคลิก มักมีประสิทธิภาพจำกัดและไม่ได้ผลลัพธ์ที่ชัดเจน การรักษาผิวแตกลายนั้นมักไม่จำเป็นเนื่องจากรอยแตกลายไม่มีอันตราย การรักษาอาจจะช่วยให้รอยดูจางลงหรือช่วยบรรเทาอาการคัน แต่ก็ไม่รับประกันว่าจะหายไปได้ทั้งหมด หากมีความกังวล สามารถพูดคุยกับแพทย์เพื่อหาวิธีการรักษาที่เหมาะสมหรือใช้วิธีการรักษาหลายวิธีร่วมกัน ปัจจัยในการเลือกวิธีการรักษานั้นขึ้นอยู่กับว่าอายุของรอยแตกลาย ประเภทของผิว ความสะดวกในการเข้ารับการรักษา (การรักษาบางประเภทอาจจำเป็นต้องเข้ามารับการรักษาหลายครั้ง) และความคาดหวังเรื่องผลลัพธ์ของการรักษา

ครีมเรตินอล

สามารถทาครีมที่มีส่วนผสมของเรตินอลที่รอยแตกลาย ในช่วงระยะแรกของรอยแตกลายเพื่อช่วยทำให้รอยแตกลายชัดน้อยลงได้ ยังช่วยในการสร้างคอลลาเจนในรอยแตกลายได้  แต่เรตินอลอาจทำให้ผิวหนังระคายเคืองได้ หญิงตั้งครรภ์หรือมารดาที่กำลังให้นมบุตรควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เนื่องจากอาจส่งผลต่อบุตร

การรักษาด้วยหัตถการทางผิวหนัง

การรักษาด้วยหัตถการทางผิวหนังโดยแพทย์ผิวหนัง ช่วยให้รอยแผลแตกลายเห็นชัดน้อยลงหรือบรรเทาอาการคันได้ แต่อาจจะไม่สามารถทำให้รอยแตกลายหายไปได้ทั้งหมด

• รักษาผิวแตกลายด้วยการผลัดลอกเซลล์ผิว
• การใช้เลเซอร์และแสงเข้มข้น เพื่อรักษาผิวแตกลาย
• รักษาผิวแตกลายด้วยการกรอผิว และการใช้เข็มขนาดเล็ก
• การใช้คลื่นวิทยุ เพื่อกระตุ้นคอลลาเจนบริเวณผิวที่แตกลาย
• รักษาผิวแตกลายด้วยการการใช้อัลตราซาวด์