แม้ตามหลักการจะกำหนดว่าผู้สูงอายุ คือผู้ที่มีอายุตั้งแตค่ 65 ปีขึ้นไป แต่ในความเป็นจริงแล้ว เซลล์ในร่างกายของมนุษย์เสื่อมสภาพลงทุกวัน โดยไม่ต้องรอให้ถึงอายุดังกล่าว ร่างกายก็เสื่อมถอยไปมากกว่าอายุจริงเพราะผ่านการใช้ชีวิต ที่หนักหน่วยโดยเฉพาะผู้ที่ทำงานหนักและไลฟ์สไตล์ที่เร่งรีบ ซึ่งเมื่อร่างกายทำงานหนักทุกระบบของร่างกายย่อมเปลี่ยนแปลง ดังนั้นการตรวจสุขภาพของผู้สูงอายุย่อมไม่ใช่เพียงแค่เจาะเลือดหรือการตรวจร่างกายพื้นฐานอีกต่อไป

10 ของใช้ผู้สูงอายุ ไอเดียซื้อของขวัญวันพ่อ เพื่อคุณพ่อในวัยเกษียณ

ประวัติ “วันพ่อ” เริ่มขึ้นครั้งแรกเมื่อไร-ยังตรงกับ 5 ธ.ค. หรือไม่

การตรวจสุขภาพจึงจำเป็นต้องมีการประเมินสุขภาพก่อนการตรวจ โดยแบ่งออกเป็น 4 ด้าน ดังนี้

• ร่างกาย (Physical) ซักประวัติ ตรวจร่างกาย และประเมินผลจากห้องปฏิบัติการ เพื่อหาปัญหาโรคทางกาย
• สภาวะสมองและจิตใจ (Cognitive and Mental) ตรวจความจำ คัดกรองโรคสมองเสื่อม และตรวจสภาวะทางอารมณ์
• สังคม (Social support) ด้วยสภาพร่างกายที่เปลี่ยนไป มีโรคประจำตัวรุมเร้า และไม่สามารถทำกิจกรรมบางอย่างได้เหมือนวัยหนุ่มสาว ผู้สูงอายุจึงจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนทางสังคมมากขึ้น หากผู้สูงอายุท่านใดมีแรงสนับสนุนทางสังคมที่ดี เช่น ลูกๆ ดูแลดี มีเพื่อน และคนไข้ใส่ใจดูแลตนเอง ก็มีแนวโน้มว่าผู้สูงวัยท่านนั้นจะมีสุขภาพดีและชีวิตยืนยาวมากกว่าผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่คนเดียว ไม่มีคนสนใจดูแล
• ความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวัน (Functional assessment) เนื่องจากเมื่ออายุมากขึ้นร่างกายมีความเปลี่ยนแปลง หู ตา ข้อต่อ กำลังกล้ามเนื้อ รวมถึงความจำไม่ดี อาจทำให้กิจกรรมง่ายๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น ล้างหน้า อาบน้ำ แปรงฟัน หรือแม้แต่การรับประทานอาหารเองกลายเป็นเรื่องยาก ดังนั้นการประเมินความสามารถในการประกอบกิจวัตรประจำวันทำให้ทราบว่า ผู้สูงอายุท่านใดต้องการการดูแลช่วยเหลือในกิจวัตรประจำวันอย่างไรบ้าง

ตรวจสุขภาพแบบรุ่นใหญ่

• ซักประวัติตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท้า
• การตรวจสุขภาพในผู้สูงอายุเริ่มต้นด้วยการซักประวัติ แต่ไม่เพียงแค่คำถามพื้นฐานทั่วไป การซักประวัติผู้สูงวัยต้องเริ่มต้นตั้งแต่ ศีรษะจรดปลายเท้า นอกจากถามถึงความผิดปกติของระบบต่างๆ ในร่างกายแล้ว ยังมีคำถามเจาะลึกถึงกิจวัตรประจำวัน ลักษณะความเป็นอยู่ การเดินทางมายังโรงพยาบาล รวมถึงผู้ดูแล เป็นต้น

การตรวจร่างกายในผู้สูงอายุ จะเน้นให้ความสำคัญกับ 3 ระบบอวัยวะหลัก

• ระบบหัวใจหลอดเลือด เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักเป็นความดัน เบาหวาน ไขมัน โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมองตีบ
• ระบบประสาทและสมอง การตรวจร่างกายผู้สูงวัย ต้องทำการทดสอบความจำและสมรรถภาพสมองด้วย
• ระบบกระดูก ข้อ กล้ามเนื้อและการทรงตัว การหกล้มในผู้สูงวัยเกิดจากหลายปัจจัย เช่น กล้ามเนื้อ กระดูก และข้อต่อใช้งานได้ไม่ดี หรือมีโรคประจำตัว รวมถึงผลจากการใช้ยาบางชนิด ผู้สูงอายุหลายท่านมักกลัวการหกล้ม เนื่องจากการหกล้มในผู้สูงวัยถือเป็นเรื่องใหญ่มาก หลายท่านชีวิตเปลี่ยนไป หรืออาจเสียชีวิตได้เพราะหกล้มเพียงครั้งเดียว

“วันพ่อแห่งชาติ 2566” แจก 10 พิกัดโลเคชันวัดไทยในหนังต่างประเทศ

ตรวจคัดกรองโรคในผู้สูงวัย

• การเจาะเลือดเพื่อตรวจสุขภาพขั้นพื้นฐาน เพื่อดูค่าน้ำตาล ไขมัน ไต ตับ และค่าเข้มข้นของเม็ดเลือดขาวและเม็ดเลือดแดง ในผู้สูงอายุมีความจำเป็นเช่นเดียวกับการตรวจสุขภาพประจำปีของคนทั่วไป หากแต่ควรมีการตรวจเพิ่มเติม เช่น ระดับฮอร์โมนไทรอยด์ และการตรวจวิตามินบางชนิด อาทิ วิตามินบี 12 และโฟเลต เนื่องจากเป็นวิตามินที่มีความสำคัญกับสภาพสมอง อารมณ์ ระบบเลือด ระบบประสาท และความแข็งแรงโดยรวมของร่างกาย
• ตรวจโรคกระดูกพรุน รู้หรือไม่ ? ผู้หญิงวัย 65 ปี และผู้ชายอายุ 70 ปี ทุกคนควรได้รับการตรวจความหนาแน่นของมวลกระดูก เพื่อคัดกรองว่ากระดูกเริ่มบางหรือเริ่มพรุนหรือยัง จะสามารถทำการรักษาและป้องกันการเกิดกระดูกหักได้
• การตรวจคัดกรองโรคมะเร็งในผู้สูงอายุก็มีความสำคัญเช่นกัน โรคมะเร็งที่แนะนำให้ตรวจ ได้แก่ มะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งเต้านม มะเร็งปากมดลูก และมะเร็งปอดในผู้ที่มีประวัติสูบบุหรี่เรื้อรัง

ทั้งนี้ การตรวจอื่นๆ เช่น การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เอกซเรย์ปอด เดินสายพาน อาจพิจารณาทำตามความเหมาะสม เพื่อค้นหาปัญหาต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นกับผู้สูงอายุและสามารถรับการรักษาได้ทันท่วงที อย่างไรก็ตามการตรวจคัดกรองในผู้สูงอายุ จำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ที่ดูแลประจำ หรือแพทย์เฉพาะทาง เพื่อลงรายละเอียดการตรวจคัดกรองในแต่ละบุคคล เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพที่ดีที่สุดสำหรรับผู้สูงวัยแต่ละท่านการตรวจสุขภาพประจำปีเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับทุกคน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้สูงอายุที่ร่างกายผ่านการทำงานมาเนิ่นนาน ย่อมมีความเสื่อมของระบบต่างๆ

ขอบคุณข้อมูล : โรงพยาบาลพญาไท

ภาพจาก : Freepik

วันหยุดเดือนธันวาคม 2566 เช็กเลยมีวันหยุดราชการ-หยุดยาววันไหนบ้าง

แพ็กเกจตรวจสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุ มอบให้ พ่อ-แม่ เป็นของขวัญที่ดีที่สุด