การกินเจ คือ ดำรงชีวิตอยู่ด้วยอาหารที่ไม่เบียดเบียนตนเอง และไม่เบียดเบียนผู้อื่น ไม่ใช่เพื่อให้เกิดผลดีต่อจิตใจเท่านั้นแต่การกินเจยังครอบคลุมไปถึงการมีสุขภาพร่างกายที่ดี แข็งแรง
ตำนานการกินเจ
ตามตำนานเล่าขานต่อกันมาว่า เทศกาลเจ เริ่มขึ้นเมื่อประมาณ 400 ปีมาแล้วในประเทศจีน เกิดขึ้นในสมัยที่ชาวจีนถูกแมนจูเข้ามาปกครอง และบังคับชนชาติจีนยอมรับวัฒนธรรมของตน สมัยนั้นเองมีคนจีนกลุ่มหนึ่งรวมตัวกันต่อต้านแมนจู โดยใช้หลักทางธรรมเข้าร่วมด้วย ชาวจีนกลุ่มนี้ นุ่งขาว ห่มขาว และไม่รับประทานเนื้อสัตว์ ตามความเชื่อว่า การประพฤติปฏิบัติตามแนวทางนี้จะช่วยสร้างความเข้มแข็งให้กับตนเองได้
คนกลุ่มนี้เรียกตัวเองว่า “หงี่หั่วท้วง” แต่ท้ายที่สุดก็พ่ายแพ้ต่อแมนจู และพลีชีพไปจำนวนมาก ทุกวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 9 ชาวจีนที่ยังอยู่ภายใต้การปกครองของแมนจู จึงพร้อมใจกันถือศีลกินเจ เพื่อรำลึกถึง “หงี่หั่วท้วง” นอกจากนั้น การกินเจยังเชื่อกันว่าเพื่อเป็นการสักการะพระพุทธเจ้า 7 พระองค์ และพระมหาโพธิสัตว์อีก 2 พระองค์ รวมเป็น 9 พระองค์ หรือดาวนพเคราะห์ทั้ง 9
ในพิธีกรรมนี้งดเว้นการฆ่าสัตว์ ตัดชีวิต หันมาบำเพ็ญศีล โดยตั้งปณิธานการกินเจ งดเว้นอาหารคาว เพื่อสมาทานศีลคือ 1. เว้นจากการเอาชีวิตของสัตว์มาบำรุงชีวิตของตน 2. เว้นจากการเอาชีวิตของสัตว์มาเพิ่มเลือดของตน 3. เว้นจากการเอาชีวิตของสัตว์มาเพิ่มเนื้อของตน
อาหารเจ ห้ามกินอะไรบ้าง
มีการสักการบูชาพระพุทธเจ้า และเจ้าแม่กวนอิมมหาโพธิสัตว์ การปฏิบัติตัวช่วงเทศกาลกินเจมีดังนี้
- งดเว้น เนื้อสัตว์ หรือทำอันตรายต่อสัตว์ อาหารที่ปราศจากเนื้อสัตว์ทุกชนิด
- งด นม เนย หรือน้ำมันจากสัตว์ รวมถึงผลิตภัณฑ์ต่างๆ จากสัตว์ อย่าง นมวัว, นมแพะ, น้ำมันหมู, ไข่ไก่, ไข่เป็ด, เนย, ชีส, โยเกิร์ต, น้ำผึ้ง, เจลาติน (ที่ทำจากไขกระดูกและหนังสัตว์) ฯลฯ
- งดอาหารรสจัด อาหารรสเผ็ดมาก เค็มมาก หวานมาก เปรี้ยวมาก
- งดผักกลิ่นฉุน 5 ชนิด ได้แก่ กระเทียม, หัวหอม, หลักเกียว (คล้ายกระเทียมโทน), กุยช่าย, ใบยาสูบ (สูบบุหรี่) รวมทั้งเครื่องเทศที่มีกลิ่นฉุน ทั้งนี้ ตามความเชื่อของชาวจีนฮกเกี้ยน ซัวเถา เชื่อว่าผักกลิ่นฉุนทั้ง 5 ชนิดจะไปทำลายธาตุทั้งห้าในร่างกาย
- รักษาศีล 5 ทำจิตใจให้บริสุทธิ์ ทำบุญ ช่วยเหลือผู้อื่น บริจาคทาน จะนุ่งขาว ห่มขาว ด้วยก็ได้
กินเจ กินอะไรได้บ้าง
อาหารที่ผลิตมาสำหรับคนกินเจ จะมีรายละเอียดกำกับ ทั้งนี้สำหรับใครที่คิดไม่ออกว่าจะกินอะไรดี มีแนวทางมาแนะนำ
เต้าหู้ ธัญพืช ถั่วต่าง ๆ นมถั่วเหลือง เต้าหู้ขาว โปรตีนเกษตร มาม่า ขนมปัง ขนม ผักผลไม้ต่างๆ ก๋วยเตี๋ยวเส้นเล็ก เส้นใหญ่ ชา กาแฟ ห้ามใส่นมใส่เนย ย้ำอีกครั้งสามารถทานได้ในผลิตภัณฑ์ที่ทำมาเพื่อสำหรับกินเจเท่านั้น สำหรับคนที่เคร่งครัด
การกินเจสามารถกินได้ 2 แบบ
“อาหารเจ” ต้องเป็นอาหารที่ปรุงขึ้นจากพืชผักธรรมชาติล้วนๆ ไม่มีเนื้อสัตว์ปน ไม่ปรุงด้วยผักฉุนทั้ง 5 ชนิดที่กล่าวมา
กินเจ กินได้ 2 แบบดังนี้
1.กินเป็นกิจวัตร
ละเว้นการกินเนื้อสัตว์ทั้ง 3 มื้อทุกวัน
2.กินเฉพาะช่วงกินเจ
กินเจช่วงวันขึ้น 1 ถึง 9 ค่ำ เดือน 9 ตามปฏิทินจีน