อาการท้องผูก เป็นอาการที่พบได้บ่อยในทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ เป็นอาการที่พบมากถึง 25-30% เมื่อเทียบกับอาการอื่น ๆ เมื่ออายุมากขึ้นลำไส้มักจะเริ่มทำงานผิดปกติ ไม่สามารถขับถ่ายได้ต่อเนื่องทุกวัน จำนวนครั้งในการขับถ่ายอุจจาระเริ่มลดลง อาจเกิดได้จากสภาพจิตใจ หรือสภาพร่างกาย เช่น อุ้งเชิงกรานทำงานผิดปกติ ส่งผลต่อคุณภาพในการใช้ชีวิตของผู้สูงอายุเป็นอย่างมาก เมื่อท้องผูกเป็นระยะเวลานาน อาจทำให้เกิดโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ ริดสีดวง เมื่อขับถ่ายลำบากทำให้ผู้สูงอายุต้องออกแรงเบ่งอุจจาระแรง ๆ อาจทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมอง หมอนรองกระดูกสันหลังส่วนเอวกดทับเส้นประสาทตามมาได้
ในทางการแพทย์แผนจีนมองว่า อวัยวะภายในจะสะท้อนออกมาสู่ภายนอกได้เสมอ ตามคำว่ากล่าวที่ว่า สิ่งที่อยู่ภายในย่อมเป็นสิ่งที่อยู่ภายนอก “有形诸内，必形诸外” “การกดจุดทุยหนา” จะช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือดลม บำรุงอวัยวะตันทั้งห้าและอวัยวะกลวงทั้งหก ช่วยฟื้นฟูการทำงานต่าง ๆ ภายในร่างกายให้เป็นปกติ ช่วยกระตุ้นการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อเรียบภายในลำไส้ กระตุ้นการหลั่งของน้ำย่อย กระตุ้นการทำงานของระบบประสาท ช่วยบรรเทาอาการท้องผูก ปวดท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย
จุดที่นิยมใช้ในการนวดกดจุดทุยหนาจะมีหลัก ๆ อยู่สามจุดด้วยกัน ได้แก่
- จุดเทียนซู (ST25,天枢)
- กวานเหยฺวียน (CV4, 关元)
- จงหว่าน (CV12, 中脘)
อาจมีการเพิ่มจุดอื่น ๆ ตามอาการของผู้ป่วย เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่มีประสิทธิภาพ สามารถรักษาควบคู่ร่วมกับยาจีนหรือฝังเข็มได้ หรือการประคบร้อนบริเวณหน้าท้องแบบมีตัวยาสมุนไพรจีนอยู่ภายในถุงร้อน พบว่าได้ผลค่อนข้างดี เนื่องจากความร้อนและตัวยาสมุนไพรจีนจะแทรกซึมเข้าสู่ผิวหนังผ่านลงไปยังลำไส้และกระเพาะอาหาร กระตุ้นให้เกิดการทะลวงจิงม่าย เลือดลมไหลเวียน (疏经通脉, 行气活血) ในขณะเดียวกันยังสามารถกระตุ้นให้เลือดมีการสูบฉีดมากขึ้น ช่วยเสริมการทำงานของระบบประสาทและการหลั่งสารต่าง ๆ ของระบบต่อมไร้ท่อ ซึ่งระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine gland) เป็นต่อมที่มีการหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ เช่น ฮอร์โมนที่ควบคุมเกี่ยวกับการเจริญโต การสืบพันธุ์ การสร้างพลังงานในร่างกาย เป็นต้น
แพทย์จีนมีคำแนะนำในการปฏิบัติตัวง่าย ๆ ดังนี้
- ในทุก ๆ เช้า ช่วงเวลา 05.00-07.00 น. เมื่อตื่นขึ้นมาแล้วควรดื่มน้ำอุ่นทันที 1 แก้ว
- จากนั้นออกไปเดินหรือวิ่งเบา ๆ ประมาน 15-30 นาที
- รับประทานอาหารเช้าง่าย ๆ ด้วยสูตรอาหารเช้ากระตุ้นระบบขับถ่าย ส่วนผสมได้แก่ เมล็ดวอลนัทบด 30 กรัม เมล็ดงาบด 30 กรัม นม 30 กรัม และน้ำผึ้ง 50 กรัม ผสมเข้าด้วยกัน
- นวดกดจุดเทียนซู (ST25,天枢), กวานเหยฺวียน (CV4, 关元) และจงหว่าน (CV12, 中脘) ตามเข็มนาฬิกา 5-10 นาที
- ประคบถุงร้อนบริเวณหน้าท้องตรงกลางเหนือสะดือ 10-15 นาที เพื่อกระตุ้นการทำงานของลำไส้และกระเพาะอาหาร
- สำหรับผู้สูงอายุเวลานั่งถ่ายอุจจาระควรนั่งชักโครกนั่งราบ เพื่อง่ายต่อการลุกนั่งและเท้าเหยียบบนเก้าอี้ตัวเล็กอีกที ช่วยให้ลำไส้ยืดตรงไม่ถูกบีบรัด
เพียงเท่านี้ระบบขับถ่ายก็จะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงท้องผูก ซึ่งเป็นอาการที่นำไปสู่โรคต่าง ๆ ได้อีกมาก
- แผนกกระดูกและทุยหนา 骨伤推拿科 (Orthopedic and Tuina TCM Department)
- สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ “ทีมหมอจีน” โทร 02 223 1111 เปิดทำการทุกวัน (ยกเว้นวันหยุดนักขัตฤกษ์) ตั้งแต่เวลา 08:00 – 16:00 น.
- LINE OA: @huachiewtcm
- Facebook: หัวเฉียวแพทย์แผนจีนกรุงเทพ Huachiew TCM Clinic
